زهره نعلبندی
تفکیک نیوز، در شبکه‌های اجتماعی مختلف از جمله تیک تاک، یوتیوب و یا اینستاگرام هزاران هزار صفحه و پست وجود دارد که افراد به واسطه نمایش کودکان سعی بر جذب فالور یا دنبال کننده دارند، درحالیکه این استفاده کاربردی از کودکان به نحوی استثمار کودک به حساب می‌آید.
این کودکان در حقیقت جزء کودکان کار به حساب می‌آیند اما هر زمان که در مورد کودکان کار صحبت میشد، کودکان کار آفلاین، کودکانی که در بستر جامعه و در کف خیابان‌ها مشغول کار هستند در ذهن ما تداعی می‌شود و کمتر این واژه برای کودکان در دنیای اینترنت و دیجیتال به کار می‌رود حال آنکه چنین کودکانی نیز در معرض آسیب‌های مختلفی قرار دارند.
امروزه با گسترش فضای مجازی و دیجیتال ما شاهد بهره کشی و استثمار کودکان در فضای مجازی هستیم که گاها و بیشتر توسط والدین انجام می‌شود. پدر و مادرها به خاطر اینکه آن عقده ها و نداشته های خودشان در دوران کودکی و نوجوانی به خیال اینکه در حق کودکان خود لطف می‌کنند تمامی حرکات آنان را به نمایش می‌گذارند و در فضای مجازی تصاویر کودکان خود را پخش می‌کنند و کاهی آنان را مجبور به بازی نقش‌های مختلف می‌کنند که برای کودک اینکار بسیار سنگین و شکننده است.
یکی از پرطرفدارترین گروه بلاگرهای اینستاگرام کودکان هستند که در مواقعی به وسیله‌ای برای کسب درآمد والدین تبدیل می‌شوند اما روانشناسان معتقدند، کودک مانکن‌ها در معرض آسیب‌ها و خطراتی هستند که حتی والدین آن‌ها فکرش را نمی‌توانند کنند.
انسان در دوران کودکی برای رشد روانی نیاز به توجه مادر و اطرافیانش دارد. اما کودک نیاز به توجه متعادل دارد زیرا توجه زیادی یا برعکس آن بی‌توجهی به روح و روان کودک آسیب می‌رساند.
در حقیقت کودکانی که به عنوان مانکن استفاده می‌شوند در معرض توجه افراطی قرار می‌گیرند. زمانی که ساختار روانی یک کودک از ابتدا با توجه افراطی شکل بگیرد در سنین بعدی در قبال پذیرفته نشدن بسیار شکننده و ضعیف خواهند شد چراکه این کودک به توجه عادت کرده است. ممکن است این کودکان در نوجوانی یا بزرگسالی برای دریافت توجه مجبور شوند هزینه‌های روانی زیاد و غیر قابل جبرانی را بپردازند.
کودک مانکن‌ها با هدایت خانواده‌ها تمام توجه و انرژی خود را صرف کارشان می‌کنند و توجه لازم را نمی‌توانند روی درس یا یک کار تخصصی داشته باشند. آن‌ها عادت می‌کنند برای تلاشی که نکردند تشویق شوند و این موضوع بچه را تنبل می‌کند و او را از فضای رشد و تحصیل و… دور می‌کند.
در این رابطه در کشور ما هیچ‌گونه برخورد قانونی یا فیزیکی وجود ندارد زیرا هیچ ساختاری مبنی بر سواستفاده ابزاری والدین از کودک تعریف نشده است. در حالیکه در بعضی از کشورهای اروپایی مانند فرانسه برای والدینی که از فرزندشان سوءاستفاده می‌کنند، قوانینی وجود دارد.
فشار روانی که به کودک وارد می‌شود، سنگین است. کودک را آماده می‌کنند، جلوی دوربین می‌آورند و مجبورش می‌کنند، فیلم بازی کند یا نمایشی اجرا کند و این برای یک کودک بسیار سنگین است. نکته بعدی این است که چون کودکان ما در این موضوع تصمیم‌گیرنده نیستند، ممکن است وقتی بزرگ شدند، اصلا این کار ما را نپسندند وخوششان نیاید.
از این رو در طی سال‌های اخیر رسانه‌ها در افزایش کودک‌آزاری نقش به سزایی داشتند و کودکانی که در فضای مجازی به عنوان بلاگر فعالیت می‌کنند نیز از مصادیق کودک‌آزاری هستند که اگر با آن برخوردی صورت نگیرد بسیاری از کودکان قربانی این شبکه‌ها می‌شوند.
