به گزارش پایگاه خبری تفکیک نیوز، به نقل از خبرگزاری فارس؛ محمد علی دهقان دهنوی از آغاز اجرای موافقت‌نامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا خبر داد و این تحول را نقطه عطفی در مسیر توسعه تجارت خارجی کشور دانست.رئیس سازمان توسعه تجارت ایران بیان داشت: این موافقت‌نامه می‌تواند هزینه‌های تجارت را کاهش داده، رقابت‌پذیری تولید داخل را افزایش دهد و زمینه‌ای برای ورود مؤثر ایران به بازارهای جهانی فراهم کند.وی با اشاره به تأثیر تعرفه‌های گمرکی بر قیمت کالاها، افزود: در تجارت بین‌المللی، تعرفه واردات می‌تواند قیمت تمام‌شده کالا را افزایش داده و قدرت رقابت آن را کاهش دهد. کاهش یا حذف این تعرفه‌ها، در قالب توافق‌نامه‌های ترجیحی یا تجارت آزاد، از مهم‌ترین ابزارهای توسعه تجارت میان کشورها محسوب می‌شود.دهقان دهنوی تفاوت این دو نوع توافق را چنین توضیح داد: اگر کاهش تعرفه‌ها تنها برای برخی کالاها باشد، به آن “تجارت ترجیحی” گفته می‌شود، اما در صورتی که برای طیف وسیعی از کالاها تعرفه به صفر برسد، این “تجارت آزاد” نام دارد.وی با اشاره به عضویت پنج کشور روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، ارمنستان و بلاروس در اتحادیه اقتصادی اوراسیا گفت: این کشورها تعرفه‌های گمرکی میان خود را حذف کرده و مقررات اقتصادی‌شان را هماهنگ کرده‌اند. ایران اکنون به‌عنوان شریک تجاری این اتحادیه، وارد مرحله جدیدی از همکاری شده است.
رئیس سازمان توسعه تجارت روند شکل‌گیری این توافق را نیز تشریح کرد و گفت: آغاز این مسیر با امضای موافقت‌نامه تجارت ترجیحی بود که با نتایج مثبت آن، مذاکرات برای گسترش به تجارت آزاد آغاز شد. پس از تصویب در مجالس شش کشور عضو، این توافق از هفته گذشته وارد فاز اجرایی شد.دهقان دهنوی بیان داشت: بر اساس این توافقنامه، حدود ۸۷ درصد کالاهای مبادله‌ای میان ایران و کشورهای عضو، مشمول تعرفه صفر شده‌اند. از حدود ۵۶۰۰ ردیف تعرفه‌ای، بین ۴۶۰۰ تا ۴۷۰۰ مورد حذف شده‌اند که موجب کاهش جدی هزینه‌های واردات و صادرات خواهد شد.رئیس سازمان توسعه تجارت ایران بیان داشت: از این پس کالاهایی که پیش از این با تعرفه ۱۰ درصد وارد می‌شدند، بدون تعرفه وارد بازار مقصد می‌شوند و برای مصرف‌کننده نهایی ارزان‌تر خواهند بود. این تحول، فرصتی بزرگ برای فعالان بخش خصوصی است.وی از تولیدکنندگان خواست با بررسی شرایط جدید، برای ورود به بازارهای منطقه‌ای برنامه‌ریزی کنند و افزود: تولیدکنندگان باید بدانند آیا کالای آن‌ها شامل تعرفه صفر شده، بازار هدف آن کجاست و مزیت رقابتی‌شان در آن بازار چیست.وی همچنین نقش شرکت‌های مدیریت صادرات را در این مسیر مهم دانست و گفت: این شرکت‌ها می‌توانند بدون نیاز به تولید، نقش واسطه صادراتی مؤثری ایفا کرده و از فرصت‌های ایجادشده در بازار اوراسیا بهره‌مند شوند.
رئیس سازمان توسعه تجارت با رد دیدگاه منفی نسبت به واردات کالاهای خارجی، گفت: در بسیاری موارد، واردات مواد اولیه با تعرفه پایین، منجر به کاهش قیمت تمام‌شده محصول نهایی و افزایش رقابت‌پذیری داخلی می‌شود. در عین حال، در موارد حساس، از تولید داخل حمایت هدفمند خواهد شد.دهقان دهنوی بیان داشت: تولیدکنندگان باید افق نگاه خود را فراتر از بازار داخلی ببرند و برای حضور در بازارهایی با جمعیت ۸۰۰ میلیون نفر یا حتی ۷ میلیارد نفر برنامه‌ریزی کنند. این توافقنامه می‌تواند مقدمه‌ای برای عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی باشد. اتحادیه اقتصادی اوراسیا سالانه حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیارد دلار تجارت دارد و فقط واردات روسیه به‌تنهایی بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار است. دستیابی به سهمی مناسب از این بازار، نقشی مهم در ارتقای اقتصادی کشور خواهد داشت.
دهقان‌دهنوی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به روابط تجاری ایران با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا اظهار داشت: در حال حاضر بیشترین سطح تجارت ما با کشور روسیه انجام می‌شود. البته با چهار کشور دیگر عضو این اتحادیه نیز روابط تجاری داریم، اما مجموع مبادلات تجاری ما با این پنج کشور، نسبت به ظرفیت‌های واقعی آن‌ها، همچنان در سطح قابل قبولی نیست.وی افزود: در سال گذشته، مجموع تجارت ایران با کشورهای عضو اوراسیا کمی بیش از سه میلیارد دلار بوده است. البته در برخی سال‌ها، به‌ویژه در حوزه واردات نهاده‌های دامی از روسیه و قزاقستان، این رقم به حدود چهار میلیارد دلار نیز رسیده است. با این حال، نکته قابل توجه این است که طی چهار تا پنج سال اخیر، نرخ رشد تجارت با اوراسیا همواره از متوسط رشد تجارت خارجی کشور بیشتر بوده است.دهقان‌دهنوی تأکید کرد: حجم تجارت ایران با اوراسیا طی این مدت بیش از دو تا سه برابر افزایش یافته، اما همچنان با ظرفیت واقعی این بازار فاصله زیادی دارد. در همین راستا، هدف اولیه ما رساندن حجم تجارت به ۱۰ میلیارد دلار است. این در حالی است که با در اختیار گرفتن تنها پنج درصد از تجارت ۸۰۰ میلیارد دلاری کشورهای عضو اوراسیا، می‌توان به رقمی در حدود ۴۰ میلیارد دلار دست یافت.
وی با اشاره به اهمیت کالاهای اساسی در واردات کشور، اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین اقلام وارداتی، نهاده‌های دامی هستند که روسیه از تولیدکنندگان بزرگ این محصولات به شمار می‌رود. هم‌اکنون نیز بخش قابل‌توجهی از واردات ما از روسیه انجام می‌شود؛ در کنار وارداتی از کشورهای آمریکای جنوبی و آفریقا. بر اساس موافقت‌نامه تجارت آزاد، تعرفه واردات بسیاری از این کالاها کاهش یافته یا به صفر رسیده است؛ موضوعی که می‌تواند به تنوع مبادی وارداتی و کاهش قیمت تمام‌شده کالاها کمک کند.رئیس سازمان توسعه تجارت همچنین به چالش‌های جدی در حوزه زیرساخت‌های لجستیکی اشاره کرد و گفت: در تجارت خارجی، با مشکلات متعددی در بخش لجستیک مواجه هستیم؛ چه در داخل کشور، چه در پایانه‌های مرزی و چه در مسیرهای ارتباطی با کشورهای اوراسیا. زیرساخت‌های موجود پاسخگوی نیازهای فعلی نیستند، اما افزایش حجم تجارت می‌تواند خود موجب ارتقای این زیرساخت‌ها شود.وی در ادامه با اشاره به بحران کاهش سطح آب دریای خزر گفت: این مسئله باعث شده برخی بنادر شمالی روسیه تقریباً از چرخه فعالیت خارج شوند و بندر مهم قزاقستان نیز با مشکلات عدیده‌ای مواجه شود. حتی طرح‌هایی برای ساخت کشتی‌هایی با عمق آب کمتر ارائه شده تا بتوان از مسیرهای آبی خزر استفاده بهتری کرد.
دهقان‌دهنوی افزود: توسعه تجارت می‌تواند توجه کشورها را به چالش‌های زیست‌محیطی نیز جلب کند. در اجلاس اخیر کشورهای حاشیه دریای خزر در تهران، بر لزوم برنامه‌ریزی اساسی برای نجات این دریاچه تأکید شد.معاون وزیر صمت در پایان با اشاره به دیگر ابعاد مهم موافقت‌نامه تجارت آزاد، گفت: این توافقنامه تنها به حذف تعرفه‌های گمرکی محدود نمی‌شود، بلکه بر رفع موانع غیرتعرفه‌ای نیز تأکید دارد. گاهی یک کشور بدون افزایش تعرفه، از طریق وضع سهمیه، مالیات یا عوارض خاص، اثر مشابهی بر تجارت می‌گذارد. در این توافق، کشورها متعهد شده‌اند نه‌تنها تعرفه‌ها، بلکه سایر موانع غیرتعرفه‌ای را نیز حذف کنند که این امر فضای باثبات‌تر و مطمئن‌تری برای توسعه تجارت فراهم می‌آورد.
