راهکارهای کلیدی در طرح تفکیک زباله ازمبدأ

فاطمه میرزا بابائی

زباله و زباله سازی بخش جدا ناپذیری از زندگی روزمره مردم است و موثرترین گام برای حل این مسئله ، تفکیک زباله از مبدأ است. از سوی دیگر در صورتی که تفکیک زباله از مبدأ انجام گیرد عملیات بازیافت نیز راحت تر صورت می پذیرد . این امر کمک شایانی به محیط زیست کرده و هزینه ها و مضرات آن را به حداقل می رساند. چرا که می بایست هر شهروند تفکیک زباله را جدی بگیرد تا بدین گونه محیط زیست را از خطر نابودی نجات دهد.لذا در این زمینه فرهنگ سازی یک امر ضروری و بدیهی است. اگر چه امروزه بسیاری از مردم گمان می کنند که تفکیک زباله کاری سخت و پیچیده است اما در واقع جداسازی زباله امری بسیار ساده است که به مرور تبدیل به یک عادت روزمره خواهد شد و هر یک از ما می توانیم در این زمینه نقش موثری ایفاء کنیم.در این میان ، مواردی را تحت عنوان راهکارهای کلیدی ذکر نموده ایم که امید است با ارائه این مطالب و نقطه نظرات ،بتوانیم اقدامات موثری را در راستای کاهش و بازیافت زباله انجام دهیم.

1.جلوگیری از تولید زباله اولین قدم در زمینه تفکیک و کاهش آن است. لذا از این طریق می توانیم انرژی کمتری را برای تفکیک و بازیافت زباله صرف کنیم که این امر می تواند خود قدم جدی در جهت حفظ محیط زیست ، منابع طبیعی و سلامت انسان باشد.

2.سیستم دفع زباله باید براساس معیارهای جدید به مردم آموزش داده شود،چرا که فرهنگ سازی امری ضروری در این زمینه است و ما می توانیم با استفاده از ظرفیت های مختلف از جمله آموزش و پرورش،شهرداری،سازمان های مردم نهاد، رسانه ها ، امر فرهنگ سازی را با سرعت بیشتری پیش ببریم. بسیاری از مردم هنوز به این باور نرسیده اند که می توان زباله ها را به مواد قابل استفاده تبدیل کرد و معتقدند همین که زباله ها را سر ساعت معین در بیرون از خانه می گذارند تا شهرداری جمع آوری کند مسئولیت خود را در قبال محیط زیست انجام داده اند.

3. شهرداری ها می توانند با استفاده از الزامات قانونی موجود، زیرساخت های لازم جهت اجرا و گسترش دامنه طرح تفکیک زباله را توسط بخش خصوصی فراهم نموده و بر حسن اجرای آن نظارت داشته باشند.

4 .برنامه ریزی های مدیریتی بلند مدت نیز می تواند یکی دیگر از روش های تفکیک و کاهش زباله باشد.

5 .یکی دیگر از نکاتی که در دفن زباله ها باید به آن توجه داشت، شکل بسته بندی آنهاست؛ بسته بندی های مربعی شکل نسبت به بسته بندی های دایره ای اولویت دارند؛ چرا که جای کمتری می گیرند و تنظیم آنها در خاک و رطوبت گیری ساده تر است. از سویی این امکان را فراهم می سازد که لایه های خاک روی آن صاف و هموار باشد تا بتوانند به راحتی از سطح رویی خاک برداشت کنند.

6. فروشگاه‌ها با سازمان‌های مردم نهادی که در زمینه توزیع غذا و تلفات غذایی فعال هستند، همکاری کنند. بدین صورت، مواد غذایی که هنوز قابل خوردن و سالم هستند، دور ریخته نشود و توسط این سازمان‌ها بین نیازمندان پخش شود و در صورت عدم رعایت این قانون، جریمه‌ای نقدی برای هر مورد در نظر گرفته شود.

7.پاکت های کاغذی خرید را جایگزین پلاستیک هایی کنیم که سالیان زیاد در طبیعت می مانند و تجزیه نمی شوند.به عنوان مثال در بعضی از فروشگاهها می توانیم شانه تخم مرغ قبلی را با خود ببریم و دوباره آن را پر کنیم و به خانه بیاوریم و مغازه داران نیز موظف هستند در این راستا به ما کمک کنند.

8.تجهیز دستگاه جمع‌آوری زباله و حمل ونقل آن و استفاده از سیستم‌های نوین و بهداشتی و تکنولوژی مدرن از دیگرمواردی است تاثیر به سزایی درکاهش زباله دارد.

9 .استفاده از تجارب کشورهای پیشرفته مانند آلمان از دیگر فاکتورهاي مهم دراثربخشي تفکیک زباله از مبدأ می باشد.

10.شايسته سالاري وبهره گيري از تجارب مديران جوان ، متخصص وتحصيلکرده می بایست دربرنامه ريزي ها موردتوجه قرارگيرد.

11. مدیریت صحیح و داشتن قوانین جامع بر زباله های خطرناک از دیگر نکات قابل توجهی است که باید مورد توجه مسئولین قرار گیرد، زیرا که عدم مديريت برپسماندهاي ويژه خطرات زيادي راباتوجه به ويژگي هاي احتراق، واکنش پذيري و خورندگي برسلامتي انسان وطبيعت وارد مي نمايد. براي کاهش هزينه هاي محيط زيستي ناشي ازنبود مديريت براين نوع پسماند،نيازبه داشتن قوانين جامع است تا با اجراي آن اين هزينه هابه حداقل برسد.

12. استفاده از ایده های جدید در هنگام خرید نوشیدنی‌ها ، مبلغی به عنوان گرویی بطری و یا قوطی، روی قیمت آن کشیده شودو مردم با پس دادن آن‌ها به دستگاه‌های اتوماتیک، مبلغ گرویی را پس بگیرند. با این کار علاوه بر ترغیب مردم به بازیافت زباله، مدیریت جمع‌آوری آن نیز انجام گرفته و علاوه بر کاهش هزینه‌ها به بهبود محیط زیست می‌انجامد.

13. شهرداری ها می توانند با در نظر گرفتن سیاست های تشویقی به طرق مختلف شهروندان را جهت تحویل بازیافتی های خود به مراکز تحویل بازیافت ترغیب کنند.

بنابراین می توان نتیجه گرفت که یکی ازگام های مهم در جهت ارتقاء وضعیت پسماندتصویب قانون مدیریت پسمانددر سطح کشور می باشدکه بر اساس همین قانون شهرداری ها برای اولین باربه عنوان ارگان مدیریت کننده پسماندشناخته شدند و همچنین یکی دیگر ازگام های مهم بازیافت و استفاده مجدد از پسماندهای شهری از اصلی ترین برنامه های شهرداری ها محسوب می شود که این برنامه چندین سال است که به صورت قانونمند زیرنظر آنها انجام می شود و شهرداری ها نیز اقداماتی را در این زمینه انجام داده اند که خود جای بسی تامل دارد.