اسراف در اسلام
تفکیک نیوز، خدای متعال انسان را آفرید و به او شرافت وکرامت بخشید و برای ادامه حیات جسمانی او نعمت های فراوانی را در دل طبیعت به ودیعه نهاد و از این مواهب طبیعی به عنوان خیر ، فضل، رحمت و رزق یاد نمود و انسان را برای مصرف صحیح آنها تشویق فرمود. در فرهنگ اقتصادیِ اسلام، یکی از موضوعاتی که مورد تاکید قرار گرفته است و رهبران بزرگ دینی از اهمیت ولزوم آن سخن گفته اند موضوع «تقدیر معیشت» است که منظور از آن طرح یک نقشه اقتصادی کامل و برنامة جامع و معقولی از دخل و خرج زندگی است.
ساختمان این نقشة اقتصادی مبتنی بر دو اصل مهم واساسی «درآمدسالم» و «مصرف صحیح» است ، در اینجا مراد از درآمد سالم اقتصادی این است که از راه حلال و با مجوز شرعی فراهم گردد و مراد از مصرف صحیح نیز خرج و صرف کردن در راه حلال و معقول است چنانچه امام سجاد (علیه السلام) به این دو اصل اشاره نموده و آن را از حقوق اموال می‌داند: «وَ أمَّا حَقُّ المالِ فأنْ لا تَأخُذَهُ إلاَّ مِنْ حِلِّهِ و لا تُنْفِقَهُ إلاَّ فِی حِلِّهَ» و اما حق مال آن است که فقط از راه حلال آن را بدست آوری و فقط در راه حلال آن را خرج کنی.
و نظام اقتصادی مطلوب منوط به رعایت این دو اصل اساسی است بطور که اگر فرهنگ ناسالمی مانند ربا خواری، رشوه وغیره برای درآمد ، و یا مصرف نا صحیح همچون اسراف و تبذیر در مصرف بر جامعه حاکم باشد به آن نظام اقتصادی مطلوب نخواهد رسید.بر اساس برخی از آیات وروایات (بعداً خواهدآمد) نظام اقتصاد اسلامی به منظور ایجاد جامعه متعادل و از بین بردن فقر و محرومیت و زدودن فاصله های طبقاتی اقتصادی ، انسانها را دعوت به کار و کوشش وابتکار وخلاقیت نموده است و از طرفی هم از اسراف و مصرف های نادرست که باعث اتلاف و نابود ساختن اموال وثروت های بدست آمده جلوگیری می‌نماید.
پیشگیری و راه حل اسراف نکردن
برای پیشگیری و درمان این انحراف و ایجاد فرهنگ درست مصرف، راه های گوناگونی وجود دارد که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
۱- از بین بردن عوامل به وجود آورنده اسراف
۲- توجه کافی به زیان های اقتصادی، اخلاقی، فردی، اجتماعی و نیز کیفرهای اخروی آن
۳- آشنا شدن با تربیت های معنوی اسلام
۴- تمسک هر چه بیشتر به قرآن و اهل بیت و الگو قرار دادن زندگی این بزرگواران و توجه به زندگی رهبران دینی در دوره های معاصر
۵- ایجاد فرهنگی عمومی در بین جوانان که درآمدهای اضافی آن ها به جای هزینه شدن در تجملات و زرق و برق دنیا، در امور زیربنایی مانند مهارت آموزی، تأمین مسکن، خرید سهام، فعالیت های تولیدی، مشارکت در امور عام المنفعه و… خرج شود.
۶- جلوگیری از تبلیغ تجمل گرایی در تلویزیون، سینما و… .
۷- جلوگیری از واردات کالاهای غیرضروری و تجملاتی
۸- ایجاد فرهنگ ساده زیستی در جامعه و تعریف الگوی مصرف صحیح برای مردم و به ویژه جوانان
۹- کنار گذاشتن زندگی تجملاتی برخی مسئولان
۱۰- برنامه ریزی مدیران در سطح کلان برایصرفه جویی هر چه بیشتر در تمام امور و توجه به ضرورت ها و اولویت ها و مقدار هزینه و نتیجه طرح ها، به ویژه برای جوانان.
