دروغی به نام بلک فرایدی در ایران

زهره نعلبندی

تاریخچه جمعه سیاه به دهه ۱۹۵۰ در فیلادلفیا بازمی‌گردد، جایی که ‏ازدحام خریداران در آخرین جمعه نوامبر باعث هرج‌ومرج و استفاده ‏پلیس از عبارت “جمعه سیاه” برای توصیف این روز شد. هرچند ابتدا ‏این نام جنبه منفی داشت و خرده‌فروشان با آن مخالف بودند، اما در ‏دهه ۱۹۸۰ مفهوم مثبت‌تری یافت.‏

بلک فرایدی به طور رسمی یک روز است که معمولاً آخرین جمعه ماه ‏نوامبر برگزار می‌شود. با این حال، بسیاری از فروشگاه‌ها تخفیف‌های ‏خود را از چند روز قبل یا حتی هفته‌ قبل از بلک فرایدی شروع ‏می‌کنند؛ بنابراین دوره تخفیفات بلک فرایدی معمولا چند روز یا حتی ‏یک هفته طول می‌کشد.‏

جمعه سیاه، روز پس از جشن شکرگزاری در تاریخ میلادی در آمریکا ‏و پیش از جشن کریسمس، آغازگر فصل خرید تعطیلات است و به دلیل ‏تخفیف‌های فوق‌العاده و قیمت‌های استثنایی، به عنوان طلایی‌ترین روز ‏خرید شناخته می‌شود. ‏

این یکی از فرهنگ و رسوم کشور آمریکا است ‏

اما داستان جالب از آنجایی آغاز می‌شود که در سال‌های اخير در ایران ‏نیز برخی از آنلاین شاپ‌ها و فروشگاه‌ها با نام بلک فرایدی سعی در ‏فروش اجناس خود می‌کنند.‏

جالب‌تر این است که  بسیاری از تخفیف‌ها، تبلیغات و پیشنهاداتی که در ‏این روز ارائه می‌شود، در واقع همان قیمت‌های قبلی یا حتی بالاتر از ‏حد معمول هستند که با برچسب تخفیف به مشتریان عرضه می‌شوند.‏

در هفته‌های قبل از بلک فرایدی، بسیاری از فروشگاه‌ها قیمت ‏محصولات را افزایش می‌دهند تا در روز بلک فرایدی بتوانند تخفیفی ‏جذاب ارائه دهند.‏

البته این عنوان به فروش اجناس بنجل برخی از فروشگاه‌ها کمک ‏کرده و بسیاری از محصولاتی که در بلک فرایدی عرضه می‌شوند، ‏ممکن است کیفیت کمتری نسبت به مدل‌های استاندارد داشته باشند. ‏

تبلیغات بلک فرایدی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که حس فوریت و ‏اضطرار را در مشتریان القا کنند. جملاتی مانند «فقط امروز» یا ‏‏«موجودی محدود» باعث می‌شوند مشتریان بدون بررسی کافی خرید ‏کنند. این تکنیک‌های روانشناسی فروشگاه‌ها را قادر می‌سازد کالاهایی ‏را که به سختی در زمان‌های عادی به فروش می‌رسند، با سرعت ‏بیشتری عرضه کنند و به فروش برسانند و در واقع راهی برای ‏فروشندگان  جهت خالی کردن جیب خریداران است.‏

بلک فرایدی در ایران در حقیقت بجای اینکه فرصتی برای خرید ‏مقرون‌به‌صرفه باشد ، گاهی به نوعی ابزار بازاریابی فریبنده تبدیل شده ‏است.‏

این فاصله از مفهوم اصلی بلک فرایدی، نه تنها باعث ضرر مالی به ‏خریداران می‌شود، بلکه اعتماد به فروشگاه‌های آنلاین و فیزیکی را ‏نیز کاهش می‌دهد.‏