زهره نعلبندی
اغلب افراد به دلیل ترسی که از زایمان طبیعی دارند زایمان به شیوه سزارین را ترجیح می‌دهند، اما زایمان طبیعی فواید بسیاری برای مادر و کودک به همراه دارد.
اغلب خانم‌های باردار سردرگم می‌شوند که برایشان زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟ هریک از آنها دارای مزایا و معایبی است که می‌تواند شرایط انتخاب را برای هر فرد متفاوت کند. مهم‌ترین نکته‌ای که جهت زایمان و در نهایت انتخابی مناسب باید در نظر گرفته شود، سلامت و ایمنی مادر و نوزاد است.
زایمان طبیعی زمانی رخ می‌دهد که مادر تصمیم گرفته باشد بدون استفاده از هر نوع داروهای شیمیایی یا استفاده از روش‌های غیرطبیعی نوزاد خود را به دنیا بیاورد.
زایمان سزارین یکی دیگر از روش‌های وضع حمل است که در این روش، متخصص زنان و زایمان، شکم و رحم مادر را برش داده و نوزاد را از این طریق خارج می‌کند.
یکی از فواید زایمان طبیعی هوشیاری در حین عمل زایمان برای مادر باشد ضمن اینکه مادران پس از انجام زایمان طبیعی به مدت ۲۴ ساعت در بیمارستان بستری خواهند بود و پس از آن او را ترخیص می‌کنند که این زمان گفته شده برای مادران با روش سزارین بیشتر بوده و ترخیص آنان نیز دیرتر انجام میشود.
مادرانی که زایمان طبیعی انجام می‌دهند، خطر زخم شدن و همچنین ایجاد عفونت و مشکلات دیگری که در اکثر اوقات گریبان مادران با روش زایمان سزارین را می‌گیرند، رو به رو نیستند.
ایجاد کم‌ترین برش ممکن و عدم نیاز به جراحی گسترده، خونریزی کمتر، اجتناب از خطرات احتمالی ناشی از بیهوشی، کوتاه‌تر بودن دوره نقاهت بعد از زایمان و صرفه اقتصادی از دیگر فواید زایمان طبیعی است.
اما زایمان طبیعی نیز معایبی را به همراه دارد مثلا احتمال پارگی پرینیال، احتمال آسیب به عضلات لگنی، فتق یا افتادگی مثانه، احساس درد مداوم در ناحیه واژن، پرولاپس احشاء لگن و احتمال فتق یا بیرون زدگی راست روده در زایمان طبیعی بیشتر است.
از مزایای زایمان سزارین نیز می‌توان به مواردی همچون امکان برنامه‌ریزی برای وضع حمل و تعیین تاریخ مشخص، کاهش استرس مادر، کاهش خطر اختلال در اکسیژن‌رسانی به نوزاد، امکان برقراری رابطه جنسی در فاصله کوتاه‌تری پس از وضع حمل نام برد.
اما زایمان سزارین با عوارضی نیز همراه است که احتمال خونریزی بعد از زایمان،
ضعیف شدن ماهیچه‌های رحم، احتمال بروز برخی مشکلات در زایمان‌های بعدی ، احتمال بروز مشکل در شیردهی، احتمال ناباروری ثانویه و احتمال وارد آمدن آسیب به لوله فالوپ، واکنش به بیهوشی، خطر پارگی پره یا جدا شدن قسمتی از رحم، عفونت در ناحیه برش داده شده، لخته شدن خون بعد از زایمان، به وجود آمدن مشکلات تنفسی برای نوزاد، احتمال آسیب به کودک هنگام جراحی، طولانی شدن بازگشت به زندگی طبیعی و انجام کارهای روزمره و هزینه بیشتر نسبت به زایمان طبیعی از جمله این عوارض و معایب هستند.
نوزادان متولد شده به صورت طبیعی، از نظر پزشکی عوارض کمتری هم در دوران نوزادی و هم در سنین بالاتر خواهند داشت. این نوزادان در بدو تولد زودتر از نوزادان حاصل از زایمان سزارین شروع به تغذیه شیر مادر می‌کنند و مشکلات تنفسی کمتری دارند.
علل مشکلات تنفسی در حین زایمان به صورت قطعی معلوم نیست؛ اما تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی بدن مادر و جنین طی زایمان به روش طبیعی، برای رشد و تکامل نوزاد تاثیر بسیاری دارد؛ زیرا درد زایمان برای مادر باردار و آزاد شدن هورمون‌های او منجر به رشد ریه‌های نوزاد میشود.
در زایمان طبیعی، نوزاد زمانی به دنیا میآید که به طور کامل رشد خود را کرده است. اگرچه در زایمان سزارین نیز نوزاد زمانی متولد میشود که رشد کافی را دارد؛ اما در روش طبیعی این امر کاملا طبیعی بوده است.
باوجود اینکه زایمان سزارین در حال حاضر نیز طرفداران زیادی دارد ولی یک جراحی بزرگ محسوب شده و خطرات زیادی برای مادر و کودک به دنبال دارد.
فاطمه حمیدی کارشناس ارشد مامایی در خصوص انتخاب روش زایمان طبیعی یا سزارین می‌گوید: زایمان طبیعی همیشه ارجح است اما در صورت وجود برخی شرایط یا بیماری‌ها در خانم باردار، متخصص زنان سزارین را توصیه می‌نماید که در این صورت مادر تحت سزارین برنامه‌ریزی شده قرار می‌گیرد.
وی افزود: در صورتی که نوزاد و مادر در شرایط نرمال و ایده‌آلی باشند، پیشنهاد این است که زایمان به صورت طبیعی انجام گیرد. اما این موضوع به این معنی نیست که سزارین هیچ مزایایی برای مادر در بر نخواهد داشت، این پیشنهاد صرفا به دلیل کمتر بودن عارضه‌های پس از زایمان است. متاسفانه در کشور ما خانم ها، زایمان سزارین را بیشتر انتخاب می کنند ولی نمی دانند کدام نوع زایمان برای آنها بهتر است و باورهای نادرستی درباره زایمان طبیعی و سزارین دارند
این کارشناس ارشد مامایی بیان داشت: مادران و خانواده‌ها باید از خطرات و فواید هر دو نوع از زایمان آگاهی داشته باشند. هر زایمان طبیعی ممکن است با صلاحدید متخصص زنان به سزارین بیانجامد.
وی اعلام داشت: متاسفانه خانم های باردار بدون هیچ دلیلی و تنها به منظور رهایی از درد در زایمان طبیعی، به زایمان سزارین روی می آورند که باید بگوییم زایمان سزارین انتخابی توسط مادر عوارض زیادی را به همراه دارد و اغلب متخصصان زنان و زایمان معتقدند که زنان باردار به جز در مواردی که دلیل موجه پزشکی وجود ندارد از زایمان سزارین به جای زایمان طبیعی خودداری کنند.
حمیدی خاطرنشان کرد: برخی ها بر این باورند که زایمان طبیعی باعث افتادگی رحم میشود، در مورد این امر باید بگوییم که چیزی که باعث افتادگی رحم می شود، بارداری های پی در پی و ضعیف بودن عضلات شکم می باشد که به دلیل بالا رفتن سن و یا ورزش نکردن به وجود میآید.
وی تصریح کرد: یکی از موارد حساس برای بانوان تناسب اندام است لازم است بدانید که افرادی که به صورت طبیعی زایمان می‌کنند تناسب اندام خود را با انجام ورزش‌های مناسب، سریع‌تر از مادران سزارینی به دست آورده و زودتر به زندگی عادی و کارهای روزمره خود باز می‌گردند.
این کارشناس ارشد مامایی در پایان بر لزوم فرهنگ سازی مناسب جهت تشویق مادران باردار به انجام زایمان طبیعی تاکید کرد و این زایمان را از هر جهتی برای مادران مناسب‌تر و بهتر دانست.
